Mục tiêu tiếp theo của Trung Cộng: Các doanh nghiệp tài chính Trung Quốc
Cuộc điều tra của ông Tập Cận Bình đối với các tổ chức tài chính ở Trung Quốc, và các mối quan hệ bị cáo buộc của họ với các công ty tư nhân lớn nhất, sẽ làm tăng quyền lực chính trị của ông ta, nhưng lại gây hại cho tăng trưởng kinh tế của đất nước.
Sau khi nhắm mục tiêu vào các lĩnh vực truyền thông, giáo dục, chơi game và công nghệ ở Trung Quốc, và xoá bỏ hàng tỷ USD trong quá trình này, Trung Cộng hiện đang chuẩn bị để chống lại các công ty tài chính của Trung Quốc.
Theo một bài báo độc quyền của tạp chí Wall Street Journal do bà Lingling Wei viết, ông Tập “đang tập trung vào các mối quan hệ mà các ngân hàng quốc doanh và các công ty tài chính lớn khác của Trung Quốc đã thiết lập với những công ty lớn trong khu vực tư nhân, mở rộng nỗ lực của ông ta để kiềm chế các thế lực tư bản trong nền kinh tế.”
Động thái này sẽ làm suy giảm hơn nữa hoạt động đầu tư của ngoại quốc vào Trung Quốc và làm gia tăng áp lực thúc đẩy dòng vốn tháo chạy ra ngoại quốc.
Nhà đầu tư nổi tiếng Catherine Wood của Ark Invest đã cảnh báo hôm 12/10 về một cuộc suy thoái kinh tế sắp tới ở Trung Quốc đang ngày càng trở nên rõ nét. Bà cảnh báo rằng, sự suy thoái như vậy có thể ảnh hưởng đến nền kinh tế thế giới, đè nặng lên thị trường hàng hóa.
Bà Wood nói: “Tôi thực sự nghĩ rằng các nhà hoạch định chính sách ở Trung Quốc đang bắt đầu chơi với lửa. Chúng ta sẽ nhìn lại giai đoạn này sau sáu tháng nữa và nói, ‘(Lúc đó) có phải đã rõ ràng là sẽ có một cuộc suy thoái lớn và ngoài mong đợi ở Trung Quốc hay không?’”
Vào năm 2020, Quỹ Ark Innovation trị giá 19.7 tỷ USD của bà Wood đã đứng đầu bảng xếp hạng của các quỹ đầu tư cổ phần của Hoa Kỳ về hiệu quả hoạt động.
Ông Tập đang tiến hành các cuộc thanh tra lớn, được công bố vào tháng Chín, đối với 25 tổ chức tài chính nhà nước đóng vai trò trung tâm của nền kinh tế Trung Quốc.
Theo nguồn tin của tờ Tạp chí, các cuộc thanh tra sẽ tập trung vào các mối quan hệ được cho là quá thân mật giữa các ngân hàng quốc doanh, cơ quan quản lý tài chính, và các quỹ đầu tư, cùng các công ty tư nhân lớn nhất, đặc biệt là những công ty mà Trung Cộng đã coi là mục tiêu, bao gồm Tập đoàn Evergrande, Didi Global Inc., và Ant Group của Trung Quốc.
Trong khi tiền từ các ngân hàng quốc doanh đã giúp các nhóm này đánh bại các đối thủ ngoại quốc, ông Tập dường như vẫn nghi ngờ về cách thức mà các khoản đầu tư được đẩy ra cho các đối thủ đầy quyền lực dưới hình thức các tỷ phú Trung Quốc nổi tiếng, những người đôi khi bị coi là chỉ trích nhà nước quá đà, hoặc là có quá nhiều rủi ro đối với ông Tập.
Một trong những nguồn tin của tờ Tạp chí nói: “Liệu những khoản đầu tư đó đại diện cho lợi ích của nhà nước hay chỉ là lợi ích của một vài cá nhân? Đó là một câu hỏi quan trọng.”
Việc nhắm mục tiêu vào các công ty đã từng va chạm với Bắc Kinh, hoặc trong trường hợp của Evergrande, là với thị trường, có nguy cơ gây ra hoạt động thực thi pháp luật thiên lệch và trở thành thất bại trong việc không áp dụng sớm các nguyên tắc quản trị để giảm thiểu rủi ro, mà chỉ áp dụng sau đó để dàn xếp xử lý thất bại đó.
Cách tiếp cận lúng túng của ông Tập muốn áp dụng cả hai gồm các nguyên tắc thị trường để thúc đẩy tăng trưởng, đồng thời nhắm vào chủ nghĩa tư bản trên danh nghĩa, và thúc đẩy các nguyên tắc cộng sản đã thất bại, sẽ chỉ làm các nhà đầu tư sợ hãi và làm suy hại nền kinh tế kém cỏi của Trung Quốc khi tính theo thu nhập bình quân đầu người, so với Nhật Bản, Hàn Quốc, và Đài Loan.
Học thuyết kinh tế của ông Tập sẽ khiến các công ty tài chính, các cơ quan quản lý và các công ty tư nhân phải dè chừng rủi ro gấp đôi, làm giảm hiệu quả kinh tế và tăng trưởng ở Trung Quốc.
Các nguồn tin của Tạp chí cho biết bắt đầu từ tháng này, Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương sẽ điều tra hồ sơ của 25 thể chế thuộc nhà nước và đặt ra những câu hỏi hóc búa về các khoản đầu tư, cho vay và việc tuân thủ quy định của họ, đặc biệt là cho các công ty tư nhân mục tiêu.
Nhưng cũng còn có một cấu phần chính trị nữa. Người đứng đầu cơ quan chống tham nhũng của ông Tập nói hôm 26/09 rằng các thanh tra sẽ “triệt để tìm kiếm bất kỳ sai lệch về chính trị nào.”
Các cáo buộc hình sự, các phiên điều trần kỷ luật, các khoản thù lao của ban điều hành bị cắt giảm, và tình trạng hỗn loạn thị trường có thể sẽ xảy ra sau đó. Một số quan chức Bộ Tài chính từ lâu đã muốn cắt giảm khoản thù lao trong lĩnh vực tài chính.
Theo bà Lingling của tờ Tạp chí: “Việc giám sát lĩnh vực tài chính diễn ra khi Bắc Kinh cũng đang cố gắng giải quyết sự phụ thuộc của nền kinh tế vào các mảng hoạt động xây dựng dựa trên vay mượn, vốn đang gây ra bất ổn trong lĩnh vực bất động sản của Trung Quốc. Bằng cách mở rộng chiến dịch về kinh tế của mình, ông Tập có nguy cơ làm mất các động lực, điều có thể gây sụt giảm nghiêm trọng đối với tăng trưởng trong những tháng tới.”
Bà nói thêm, “Một rủi ro đối với ông Tập và Trung Quốc là sự giám sát rộng khắp như vậy có thể làm các công ty tư nhân nhỏ hơn, nhóm hiện đang gặp khó khăn do thiếu nguồn tài chính, trở nên khó tiếp cận hơn nữa tới hệ thống tài chính của đất nước.
Bà Lingling dẫn lời các nhà phân tích nói rằng nhiều ngân hàng, nhằm đối phó, đã bắt đầu giảm cho vay đối với các công ty tư nhân. Điều này sẽ làm hạn chế nguồn vốn và làm giảm mức độ tăng trưởng kinh tế được ca tụng của Trung Quốc, mặc dù sự tăng trưởng thường được tạo ra thông qua việc xây dựng các thành phố ma.
Ông Tập muốn chúng ta tin rằng mục tiêu của ông ta là bảo vệ Trung Quốc khỏi các công ty tư nhân lớn nhất đang tìm cách “thâu tóm” lĩnh vực tài chính của nhà nước, do đó làm giảm ảnh hưởng và quyền kiểm soát của Đảng đối với nền kinh tế. Ông ta muốn chúng ta tin rằng bằng cách nhắm vào một số công ty yếu kém lớn nhất, các nhà điều tra sẽ giảm thiểu rủi ro đạo đức của các gói cứu trợ thường xuyên.
Ví dụ, Evergrande mắc khoản nợ hơn 305 tỷ USD và hôm 11/10, đã bỏ lỡ đợt thanh toán lãi suất thứ ba đối với trái phiếu USD. Các công ty khác của Trung Quốc gần đây cũng đã cảnh báo các nhà đầu tư về các vụ vỡ nợ sắp tới. Đối thủ của Evergrande là Fantasia cũng đã lỡ hẹn trả nợ.
Khả năng xảy ra nhiều vụ vỡ nợ hơn trong lĩnh vực bất động sản trị giá 5 ngàn tỷ USD của Trung Quốc đang làm gia tăng nỗi lo của các nhà đầu tư toàn cầu về việc vỡ nợ sẽ lây lan sang các lĩnh vực khác, khiến chênh lệch lãi suất của một số khoản nợ doanh nghiệp có lợi tức cao của Trung Quốc lên hơn 23% vào ngày 12/10.
Theo một lưu ý của Capital Economics thì, “Ngay cả sau khi thực hiện tái cấu trúc có trật tự đối với các nhà phát triển bất động sản bị ảnh hưởng nặng nề nhất, với ảnh hưởng nhỏ nhất đến hệ thống tài chính, thì hoạt động xây dựng gần như chắc chắn sẽ chậm lại nhiều hơn nữa.”
Ông Michael Pettis, một chuyên gia tài chính tại Đại học Bắc Kinh, nói với Financial Times rằng, “Họ muốn hù dọa thị trường như một cách để loại bỏ rủi ro đạo đức. Evergrande có nguy cơ vượt khỏi tầm kiểm soát vì mọi người đang thay đổi hành vi để bảo vệ bản thân, điều này hoàn toàn hợp lý. Nhưng khi mọi người làm điều đó một cách có hệ thống, nó (sự sợ hãi) thực sự tự gia tăng và khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn.”
Nhắm vào lĩnh vực tài chính ở Trung Quốc cũng là một cách để ông Tập làm suy yếu các đối thủ chính trị, bao gồm cả việc phá hủy tiếp cơ sở quyền lực của ông Vương Kỳ Sơn, người nắm giữ chức vụ phần nhiều mang tính lễ nghi là Phó Chủ tịch Nước. Hai cộng sự thân cận của ông Vương gần đây đã chịu ảnh hưởng nặng nề, trong đó phụ tá lâu năm của ông là ông Dong Hong đã bị buộc tội nhận hối lộ hơn 71 triệu USD, và một cựu trợ lý khác, Chủ tịch HNA Group Chen Feng, tuyên bố phá sản vào năm ngoái. Vào tháng Chín, HNA tiết lộ rằng Chen đã bị giam giữ với cáo buộc phạm tội hình sự.
Việc nhắm tới các công ty truyền thông ngoài nhà nước gần đây của ông Tập cũng đã làm tổn thương ông Vương, người có liên minh với nhà sáng lập Caixin Media thuộc sở hữu tư nhân và Alibaba Group Holding của Jack Ma, công ty kiểm soát một đế chế truyền thông tư nhân bao gồm cổ phần trong Caixin.
Theo bà Lingling: “Khi phục vụ với tư cách là người đứng đầu cơ quan chống tham nhũng của ông Tập trong nhiệm kỳ đầu tiên của nhà lãnh đạo này, ông Vương hầu như tránh điều tra lĩnh vực tài chính, trong khi ông theo đuổi các cuộc điều tra vào các lĩnh vực khác của nền kinh tế. Nhưng rủi ro tài chính ở Trung Quốc tiếp tục tăng lên, một phần là do các ngân hàng quốc doanh cho vay mạnh tay đối với một số doanh nghiệp lớn có mối quan hệ tốt.”
Bất kể lý do thực sự khiến ông Tập nhắm mục tiêu vào lĩnh vực tài chính của Trung Quốc là gì, động thái này gần như chắc chắn sẽ gia tăng quyền lực của ông ta ở đại lục. Theo kế hoạch hành động chống tham nhũng của mình, được bắt đầu từ năm 2012, ông Tập giờ đây có thể điều tra kỹ lưỡng và chọn lọc hơn và có thể truy tố các đối thủ tỷ phú của mình vì các vi phạm tài chính. Kế hoạch này có thể chỉ giúp ích trong nỗ lực của ông ta để có thêm quyền lực toàn trị ở Trung Quốc. Những gì kế hoạch này làm được cho giấc mơ tăng trưởng kinh tế và kiểm soát nhiều hơn lãnh thổ ở ngoại quốc của ông Tập là kém chắc chắn đi. Các nhà đầu tư, và thế giới, nên lo lắng.
Quan điểm trong bài viết này là của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của The Epoch Times.
Ông Anders Corr có bằng cử nhân/thạc sĩ khoa học chính trị tại Đại học Yale (2001) và tiến sĩ về chính phủ tại Đại học Harvard (2008). Ông là người đứng đầu Corr Analytics Inc., nhà xuất bản của Tạp chí Rủi ro Chính trị, và đã thực hiện các nghiên cứu sâu rộng ở Bắc Mỹ, Âu Châu và Á Châu. Ông là tác giả của cuốn sách sắp ra mắt vào năm 2021 có nhan đề “The Concentration of Power” (“Tập Trung Quyền Lực”) và “No Trespassing” (“Không Xâm Phạm”), đồng thời đã biên tập cuốn sách “Great Powers, Grand Strategies”
