Bộ Quốc phòng Mỹ bác bỏ “Luật An toàn Giao thông Hàng hải” của TQ
Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Mỹ John Supple hôm 1/9 (giờ Mỹ) khẳng định “bất kỳ luật hoặc quy định nào của quốc gia ven biển nào đều không được vi phạm các quyền hàng hải và hàng không mà tất cả các quốc gia được hưởng theo luật pháp quốc tế”.
Ông cho biết thêm rằng các tuyên bố chủ quyền trên biển bất hợp pháp [của Trung Quốc], bao gồm cả khu vực Biển Đông, đã đe dọa nghiêm trọng đến quyền tự do trên biển như quyền tự do hàng hải và hàng không, thương mại tự do và thương mại hợp pháp khác.
Cùng ngày 1/9, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price đã nói trong buổi họp báo thường nhật tại Washington D.C rằng Mỹ tuân thủ quy định của “bộ quy tắc phổ quát về hàng hải cho tất cả các nước, gồm cả các nước lớn và các nước nhỏ”. Ông cũng bảy tỏ quan điểm tiếp tục phản đối “các tuyên bố hàng hải vô luật và quá mức của Trung Quốc”.
Theo thông báo từ Cục An toàn Hàng hải, ngày 29/4, Bộ Giao thông Vận tải Trung Quốc đã thông qua “Luật An toàn Giao thông Hàng hải” mới sửa đổi. Luật này sẽ có hiệu lực từ ngày 1/9. Điều 54 của luật quy định rằng tất cả tàu thuyền có quốc tịch nước ngoài đi vào “lãnh hải” của Trung Quốc, sẽ phải báo cáo với nhà chức trách của nước này. Luật hàng hải này được Trung Quốc ban hành lần đầu vào năm 1983.
Ngày 29/8, “Thời báo Hoàn cầu”, kênh truyền thông ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), đã đưa tin về luật mới có liên quan. Đồng thời trích dẫn lời của ông Tống Trung Bình, chuyên gia quân sự Trung Quốc, nói rằng quân đội Trung Quốc sẽ “trục xuất hoặc thực hiện các biện pháp mạnh mẽ hơn để trừng phạt những kẻ xâm lược.”
Trước Mỹ, Úc là quốc gia đầu tiên lên tiếng phản đối Trung Quốc thực thi luật hàng hải mới. Ngày 2/9, theo tờ “Tạp chí Tài chính Úc” (Australia Financial Review), Bộ Quốc phòng Úc nhấn mạnh, bất kỳ quy định hàng hải tương tự nào cũng đều phải tuân thủ các yêu cầu của luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS). Các tàu của Lực lượng Quốc phòng Úc sẽ vẫn tiếp tục sử dụng quyền tự do hàng hải mà luật quốc tế trao cho.
Tại Nhật Bản, hôm 1/9, tờ The Sankei News đã cho đăng bài viết đưa ra cảnh báo rằng Nhật Bản phải hết sức cảnh giác trước động thái mới của Trung Quốc. Tờ báo này nhận định rằng một khi Trung Quốc gia tăng nỗ lực bành trướng lãnh thổ, họ hoàn toàn có thể theo đuổi đường lối đối đầu với Nhật Bản liên quan đến Quần đảo Senkaku mà Trung Quốc cũng tuyên bố chủ quyền và đặt tên là đảo Điếu Ngư.
Về phía Việt Nam, hôm 1/9, trước câu hỏi của phóng viên về phản ứng của Hà Nội trước việc Bắc Kinh chính thức thi hành luật An toàn giao thông hàng hải sửa đổi, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng đã khẳng định các quốc gia “cần tuân thủ nghiêm túc các điều ước quốc tế mà mình là thành viên.”
Bà Hằng nêu rõ: “Các quốc gia cần tuân thủ nghiêm túc các điều ước quốc tế mà mình là thành viên, nhất là Công ước của Liên hợp quốc về luật Biển 1982 (UNCLOS) – khuôn khổ pháp lý cho mọi hoạt động trên biển và đại dương, khi ban hành các văn bản nội luật liên quan đến biển”.
Bà cũng khẳng định Việt Nam “kiên quyết, kiên trì thực hiện các biện pháp phù hợp với luật pháp quốc tế để thực thi, bảo vệ chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam; chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển của mình được xác định theo đúng quy định của UNCLOS.”
Các quốc gia khác tại Đông Nam Á và Đài Loan chưa chính thức lên tiếng về việc Trung Quốc thực thi luật hàng hải mới.
Nhiều chuyên gia đã cho rằng những quy định mới này của luật An toàn giao thông hàng hải, cùng với Luật Hải cảnh (có hiệu lực vào ngày 1/2 vừa qua) sẽ làm gia tăng xung đột khu vực, và tình hình đáng lo ngại. Luật Hải cảnh cho phép lực lượng hải cảnh nổ súng chống tàu nước ngoài trong cái gọi là vùng biển thuộc quyền tài phán của Trung Quốc.
Ông Tô Tử Vân, Giám đốc Viện Nghiên cứu Tài nguyên và Chiến lược Quốc phòng thuộc Viện Quốc phòng An ninh Quốc gia Đài Loan, đồng thời là một chuyên gia chiến lược quân sự, cho rằng ĐCSTQ có thể vi phạm luật pháp quốc tế khi áp dụng “Luật An toàn Giao thông Hàng hải” đối với các đảo nhân tạo và bãi đá ngầm ở Biển Đông.
Nhà lập pháp Đài Loan Vương Định Vũ đã đăng bài viết trên Facebook nói rằng: “Cách làm mới này của ĐCSTQ về cơ bản là một hành động ngu xuẩn ‘hại người khác và gây bất lợi cho chính mình’.”
Ông Vương Định Vũ nói: “Nếu là lãnh hải Trung Quốc phù hợp với quy phạm quốc tế và được công nhận thì không có vấn đề gì lớn, nhưng nếu đó là lãnh hải do chính Trung Quốc (ĐCSTQ) nhận định và không phù hợp với quy phạm quốc tế, chẳng hạn như Biển Đông, vạch một đường rồi nói là địa bàn của mình, còn đưa ra quy định, thì đúng là hành vi ngang ngược!”
